احد فرآوری واحد فرآوری گوگرد پالایشگاه فاز ۱۳ پارس جنوبی، با تلاش همکاران گروه مپنا در شرکت نیرپارس، ساعت ۱۳ و ۴۵ دقیقه روز شنبه اول دی ماه ۹۷ راه‌اندازی و گوگرد مذاب از گاز ورودی پالایشگاه استحصال شد.
راه‌اندازی واحد ۱۰۸ پروژه فاز ۱۳ پارس جنوبی، علاوه بر تولید ارزش افزوده از گاز ورودی پالایشگاه، از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری می‌کند.
کمک به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی
مدیرعامل شرکت نیرپارس به عنوان پیمانکار پروژه، در مورد حضور گروه مپنا در فاز ۱۳ پارس جنوبی اظهار داشت: فاز ۱۳ پارس جنوبی با مشارکت کنسرسیومی از شرکت‌های پترو پایدار ایرانیان، شرکت گروه مپنا و شرکت صدرا تشکیل شده است و این کنسرسیوم مسئولیت توسعه میدان گازی پارس جنوبی در محدوده فاز 13، شامل دریا، خط لوله و پالایشگاه خشکی را برعهده دارد. مپنا در این پروژه مسئولیت تقسیم‌بندی داخل پالایشگاه از جمله تمامی واحدهای یوتیلیتی نظیر آب، هوا، نیتروژن، بخار، دریافت و توزیع برق، واحدهای فرآیندی شامل صادرات گاز به نام واحد ۱۰۶ (Gas Export Station)، واحد تبرید با پروبان، واحد بازیابی گوگرد، واحد جامدسازی گوگرد و تعداد دیگری از واحدها در این مسیر را برعهده گرفته است.
"بهروز جباری" اظهار داشت: از سال گذشته بهره‌برداری از این واحدها به ترتیب فرایندی آغاز شده است، به عنوان مثال واحدهای تولید هوا، واحدهای تولید نیتروژن، واحدهای تولید بخار، واحدهای تولید آب، واحدهای ژنراتور، واحدهای تولید پست و ... بهره‌برداری و راه‌اندازی شده‌اند. در این واحدها آنچه اتفاق افتاده است احجام بسیار بزرگی است که وجود داشته و با موفقیت کامل اجرا شده است.
وی واحدهای خروجی پالایشگاه را شامل واحد تولید گاز متان، گاز اتان و تولید سولفور جامد عنوان و خاطرنشان کرد: متان وارد شبکه سراسری گاز کشور می‌شود و صادرات آن از پایانه‌های اصلی کشور صورت می‌گیرد که بر عهده گروه مپنا است. محصول خروجی واحد سولفورزدایی نیز گوگرد است که در صورت ورود به محیط زیست آسیب‌های جدی خواهد داشت.
مدیرعامل شرکت نیرپارس، برنامه سال گذشته گروه مپنا در این حدود را راه‌اندازی واحدهای یوتیلیتی ذکر کرد و گفت: خوشبختانه این مهم محقق شد و از ابتدای سال جاری، تجمیع گاز متان را راه‌اندازی کردیم و هم‌اکنون بیش از ۵ واحد آن در حال فعالیت است و منتظریم گاز دریا برسد و اتصال بین گاز دریا و خشکی صورت پذیرد.
وی کمک به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی را از اولویت‌های مهم دانست و تصریح کرد: راه‌اندازی سریع‌تر واحد بازیابی گوگرد موضوعی مهم و برای محیط زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بیشتر واحدهای تولید گاز نیز به تولید تجاری رسیده است و توانستیم سولفور ریکاوری را وارد چرخه پروژه کنیم و تولید گوگرد مایع برای پیشگیری از سوزاندن آن اجرایی شده است و در فرآیند بعدی گوگرد مایع به گوگرد جامد تبدیل می‌شود.
وی ادامه داد: به جای آن که روزانه 400 تن گوگرد وارد هوا شده و سوزانده شود، می‌تواند به چرخه مصرف وارد شود و این مهم فرایند مثبتی است که از سوی گروه مپنا انجام شده و چرخه پالایشگاه را کامل کرده است. این نخستین واحد فرایندی گروه مپنا است و یک فرایند بسیار جدی است که با موفقیت اجرایی شده است.
وی با اشاره به ارزش حجمی پروژه گفت: در این واحدها ۷۰۰,۰۰۰ اینچ قطر لوله‌کشی داریم که حجم بسیار بزرگی است، این در حالی است که در یک نیروگاه، احجام یک دهم این عدد است و این رقم در بازیابی گوگرد ۳۶۰ هزار است که حدودا پنج یا شش برابر یک نیروگاه محسوب می‌شود.
بهروز جباری، سرعت عمل بالای گروه مپنا را از ویژگی‌های مهم پروژه سولفورزدایی فاز 13 پارس جنوبی عنوان و خاطرنشان کرد: در اجرا شدن این پروژه، فاصله بین واحد قبلی تا واحد بعدی بسیار کوتاه بود و در حالی که برای راه‌اندازی چنین واحدهایی به صورت عادی یک تا دو سال زمان صرف می‌شود، تیمی 200 نفره از همکاران گروه مپنا در مدت شش ماه به این موفقیت بزرگ دست یافتند. با این وصف، گاز تولیدی به محیط زیست تحمیل نشده و با واحد بعدی سنکرون می‌شود.
مدیرعامل شرکت نیرپارس، منافع پروژه سولفورزدایی فاز 13 پارس جنوبی را سراسری و برای کشور مثبت دانست و افزود: این مهم دانشی است که در گروه مپنا مورد توجه قرار خواهد گرفت و در چرخه‌های دیگر علوم نفتی می‌تواند به عنوان یک دستاورد و تجربه و دارایی استفاده شود.
وی گفت: در این پالایشگاه، اولین توربوکمپرسورهای ایرانی استفاده شد که ساخت شرکت مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) است. هشت دستگاه توربوکمپرسور بر اساس تجارب به دست آمده در گروه مپنا ساخته و در فاز ۱۳ نصب و راه‌اندازی شده است. هشت دستگاه در فاز 14 نصب شده است و هشت دستگاه نیز در فاز ۱۹ از طریق واردات نصب شده و هم‌اکنون در فاز 13 منتظر دریافت گاز از دریا هستیم.
جلوگیری از سوزاندن گازهای اسیدی در مشعل‌های پالایشگاه
نخستین واحد بازیافت گوگرد فاز 13 پارس جنوبی با هدف جلوگیری از سوزاندن گازهای اسیدی در مشعل‌های پالایشگاه در مدار بهره‌برداری قرار گرفت.
مجری طرح توسعه فاز 13 پارس جنوبی، گفت: ردیف اول واحد 108 بازیافت گوگرد پالایشگاه فاز 13 با تلاش شبانه‌روزی نیروهای متخصص در بخش کارفرمایی و پیمانکار این بخش شرکت نیرپارس (گروه مپنا) عملیاتی شد و با ارسال ۶ تن بر ساعت گاز اسیدی به کوره واکنش در مدار تولید قرار گرفت.
"پیام معتمد" با بیان اینکه واحد بازیافت گوگرد یکی از واحدهای مهم زیست‌محیطی در طرح‌های پالایشگاهی به شمار می‌رود و در فاز ۱۳ با برنامه‌ریزی مناسب به همراه ردیف‌های شیرین‌سازی گاز به بهره‌برداری رسیده است، افزود: هم‌اکنون گاز اسیدی ردیف‌های اول و دوم شیرین‌سازی پالایشگاه فاز 13 به مقدار 25 تن بر ساعت با غلظت 20 درصد سولفید هیدروژن به واحد 108 بازیافت گوگرد این پالایشگاه ارسال می‌شود.
به گفته مجری طرح توسعه فاز 13، گوگرد استحصال شده از این واحد نقش بسیار مهمی در حذف آثار مخرب زیست‌محیطی و کاهش آلودگی هوا ایفا می‌کند.
وی افزود: با تکمیل واحدهای بازیافت گوگرد پالایشگاه فاز 13، ظرفیت تولید گوگرد در این پالایشگاه به حداکثر ۴۰۰ تن در روز افزایش می‌یابد.
بر اساس این گزارش، طرح توسعه فاز ١٣ به منظور برداشت روزانه ٥٦ ميليون متر مكعب گاز غنی از ميدان پارس‌جنوبی طراحی شده و با اتمام توسعه آن روزانه ٥٠ ميليون متر مكعب گاز شيرين، ٧٥ هزار بشكه ميعانات گازی، ٤٠٠ تن گوگرد و سالانه يك ميليون تن اتان و يك ميليون تن پروپان و بوتان، توليد خواهد شد.
تولید گوگرد مایع از گاز اسیدی حاصل از شیرین‌سازی گاز ترش
مدیر پروژه فاز 13 پارس جنوبی در شرکت نیرپارس نیز در خصوص ویژگی‌های فاز 13 پارس جنوبی اظهار داشت: میدان گازی پارس جنوبی با مساحت 3700 کیلومتر مربع در 150 کیلومتری جنوب غربی بندر عسلویه در آب‌های نیلگون خلیج فارس و بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر قرار دارد. این میدان بالغ بر 14 تریلیون متر مکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات در لایه‌های مختلف خود جای داده است که این مقدار حدود هشت درصد از مجموع گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود. برنامه‌ریزی‌های دقیق و کارشناسانه‌ای به منظور توسعه 24 فاز برای تولید 870 میلیون متر مکعب گاز در روز از این میدان صورت گرفته است. توسعه میدان گازی پارس جنوبی به منظور تأمین تقاضای رو به رشد گاز طبیعی، تزریق به میادین نفتی، صادرات گاز و میعانات گازی به عنوان خوراک پتروشیمی صورت می‌گیرد.
"ایرج دشتی" گفت: پالایشگاه فاز 13 با اخذ گاز از 4 سکو، گاز استخراج شده از 38 حلقه چاه را به خشکی منتقل و پس از انجام عملیات پالایش گاز ترش، محصولات زیر را تولید می‌کند:
وی با اشاره به اینکه واحد بازیافت گوگرد یکی از واحدهای مهم زیست‌محیطی در طرح‌های پالایشگاهی به شمار می‌رود، توضیح داد: واحد بازیافت گوگرد (SRU- unit 108) از مهمترین واحدهای پالایشگاه گاز است که به دلیل اهمیت ویژه در حفظ سلامتی محیط زیست، همواره مورد نظر کارفرمایان قرار گرفته است.
وی هدف از اجرای این واحد را تولید گوگرد مایع از گاز اسیدی حاصل از شیرین‌سازی گاز ترش و رساندن آن به زیر ppm10 دانست و افزود: گاز H2S طی فرایندهای مختلف حرارتی و شیمیایی به گوگرد مایع تبدیل می‌شود و گاز حاصل با رعایت الزامات محیط زیستی پس از سوخته شدن از طریق مشعل وارد هوا می‌شود. فرایند تولید گوگرد نیز از گازهایی اسیدی به نام Claus Process شناخته شده است. در این فرایند گازهای اسیدی به کوره احتراق وارد شده و با مقدار کنترل شده هوا که به درون آن دمیده می‌شود، سوزانده و عنصر گوگرد در سولفید هیدروژن طی واکنش‌های مختلفی جدا و گوگرد مایع تولید می‌شود. این واکنش‌ها گرمازا بوده و مقدار قابل توجهی انرژی آزاد می‌کنند که برای استفاده از این انرژی بویلرهایی طراحی و تعبیه شده‌اند. محصول این واحد گوگرد مایع زرد رنگ با درجه خلوص 8/99 درصد است و گوگرد مایع خروجی از این واحد جهت گرانول شدن به واحد 144 (واحد جامدسازی گوگرد) ارسال می‌شود.
"ایرج دشتی" بخش‌های اصلی فرایندی را شامل "چهار ردیف مشابه Claus، دو واحد موازی LTGT غنی‌سازی گاز ترش ورودی و بازیابی حلال آمین، دو ردیف موازی زباله‌سوز به همراه استک‌های مربوطه و دو ردیف گاززدایی از سولفور مایع" دانست و افزود: با توجه به پیچیدگی‌های فرایند و تجهیزات این واحد طراحی واحد در دنیا توسط لایسنسورها انجام می‌شود که در فاز 13 پارس جنوبی طراحی پایه‌ای توسط شرکت LURGI صورت گرفته است.
وی میزان ظرفیت تولید گوگرد در پالایشگاه فاز 13 را طراحی 200 تن بر ساعت دانست و گفت: در حال حاضر، نیمی از این واحد به بهره‌برداری رسیده است.